عبدالکریم فرحانی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

آیت الله شیخ عبدالکریم فرحانی در آذر ماه سال ۱۳۴۳ در خانواده ای متدین وشیفته اهل بیت در شهر اهواز دیده به جهان گشود. از همان سنین نوجوانی قدم در راه خدمت به دین و مکتب اسلام نهاد و با اوج گیری نهضت امام خمینی (ره) در دهه ۵۰ به نوبه خود فعالیت های موثری را به عهده گرفت که از جمله آنها می توان به راه اندازی هسته اولیه انجمن اسلامی منطقه کارون و پیگیری امورات دینی منطقه اشاره کرد.

وی با آغاز جنگ تحمیلی و ضرورت حضور در جبهه ها،تحصیلات دبیرستانی خود را در رشته ریاضی و فیزیک طی ۲سال به اتمام رساند و به میدان نبرد حق علیه باطل شتافت. تجربیات ایشان در تأسیس بسیج کارون و واحد فرهنگی بسیج اهواز زمینه ساز خدمت ایشان در سمت های مختلفی چون عضویت در شورای فرماندهی سپاه اهواز، قائم مقام سپاه آبادان، معاون آموزش و معاون پرسنلی سپاه گردید.
 

تحصیلات

آیت الله فرحانی تحصیلات حوزوی خود را در سال ۱۳۶۲ در حوزه علمیه اهواز در حالی آغاز نمود که بر مبانی فلسفی و عقاید اسلامی احاطه بسیار خوبی داشت. ایشان جهت ادامه تحصیل عازم شهر مقدس قم شد و دوره سه ساله مقدمات را در کمتر از یک سال پشت سر گذراند و به جهت کسب رتبه ممتاز درسی مفتخر به کسب هدایایی از سوی حضرت امام(ره) و مراجع عظام تقلید شد.

وی در سال ۱۳۶۶ به اهواز مراجعت نموده و همزمان با تدریس در حوزه علمیه، مسیر اجتهاد را طی ۱۴ سال تکمیل کرده و پس از تأیید درجه اجتهادشان از جانب حضرت آیت الله جزائری، در سال ۱۳۸۰ تردد خود را به حوزه علمیه قم از سر گرفتند و در مدت ۴ سال پس از شرکت در درس خارج مرحوم آیت الله العظمی بهجت، مرحوم آیت الله العظمی فاضل لنکرانی و جلسات خصوصی فقه آیت الله مؤمن، اجتهاد ایشان به تأیید علمای قم نیز رسید .همچنین در همان ایام موفق به شرکت در جلسه خصوصی درس اسفار آیت الله جوادی آملی شدند.

از همان ابتدا نبوغ، استعداد و ژرف اندیشی ایشان، حمایت و تأییدات آیات عظام را در پی داشت و در تمام این جلسات، به عنوان فردی محقق و مدقق شناخته شده بودند.

آیت الله مؤمن درباره ایشان می فرماید: ایشان علاوه بر فهم مطالب در حد عالی، خود نیز از فروعات بحث می نماید و نظرات عمیقی را القاء و ابداع می نماید که فقط کسی که ملکه اجتهاد دارد آن را ابداع می نماید.

آیت الله موسوی جزائری در وصف ایشان می فرماید: ایشان به برکت حضور جدی اش در مباحث فقهی واصولی و متابعت و تحقیق و تدقیق، اکنون به بالاترین مراتب علمی رسیده و از مجتهدان خادم اهل بیت است.

همچنین آیت الله جوادی آملی می فرماید: ایشان از کسانی است که خداوند به ایشان حکمت( که همان خیر کثیر است ) عنایت فرموده و امید می رود بتواند شأن بالایی را برای حفظ نظام اسلامی بر عهده بگیرد.
 

سوابق علمی

پس از اخذ دیپلم ریاضی فیزیک، در سال 1362 وارد حوزه علمیه اهواز شد، عزیمت به حوزه علمیه قم و اتمام دوره سه ساله مقدمات در کمتر از یک سال، کسب رتبه ممتاز درسی و مفتخر به کسب هدایایی از سوی حضرت امام(ره) و مراجع عظام تقلید. 

مراجعت به اهواز در سال 1366 به دعوت آیت الله موسوی جزایری و با حکم مرحوم آیت الله طاهر شمس.

ادامه تحصیل در محضر آیت الله موسوی جزایری و تدریس ادبیات عرب، منطق، فقه، اصول فقه، فلسفه، کلام و تفسیر در حوزه این شهر، از سال 1380 مجدداً حضور در دروس خارج اساتید حوزه قم حضرات آیات بهجت، فاضل لنکرانی و جلسات خصوصی فقه آیت الله مؤمن و اخذ اجازه اجتهاد از آیات مؤمن و جوادی آملی. همچنین شرکت در جلسه خصوصی درس اسفار آیت الله جوادی آملی و تدریس در مدرسه فقهی حضرت صاحب الأمر(عج) و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به مدت ۵ سال در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری.
 

خدمات علمی و پژوهشی

در سطح استان
دانشگاه
استاد پس از جنگ تحمیلی به عنوان قائم مقام نهاد رهبری در دانشگاه شهید چمران و علوم پزشکی اهواز و دانشکده نفت مشغول به خدمت شد.

از فعالیت های عمده ایشان در این سمت می توان به راه اندازی ستاد اقامه نماز دانشگاه، کانون مطالعات شهید مطهری، کاروانهای زیارتی فرهنگی مشهد مقدس، فعال کردن هسته های حزب الله دانشگاه و برگزاری سه گردهمایی دانشگاهیان حزب اللهی اشاره کرد. همچنین ایشان ریاست گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی و شهید چمران را بر عهده داشت که در این مدت ساماندهی گروه معارف را با دعوت از اساتید متعهد و بومی به انجام رساند.

استاد همیشه به نهاد دانشگاه نگاه ویژه ای داشتند. هم زمان با مسئولیت های ذکر شده در دانشگاه، بر کرسی تدریس نشسته و به تبیین اندیشه های ناب اسلامی پرداخته و دانشجویان و دانشگاهیان را به آشنایی با مبانی عمیق اسلامی فرامی خواندند.

حوزه علمیه اهواز

آیت الله فرحانی در سال ۱۳۶۶ پس از کسب رتبه استادی حوزه علمیه به دعوت آیت الله موسوی جزائری و با حکم مرحوم آیت الله طاهر شمس به عنوان استاد به اهواز مراجعت نموده و به تدریس در حوزه علمیه مشغول شدند.

ایشان به مدت ۱۹ سال در حوزه علمیه اهواز در سطوح و پایه های مختلف حوزه به تبیین و تفهیم علوم دینی پرداختند.کلاس های درس ایشان در علوم ادبیات عرب، منطق، فقه،اصول فقه، فلسفه،کلام و تفسیر ؛ در تمام آن سال ها طلاب و روحانیون را از سرچشمه مکتب اهل بیت سیراب می کرد.
 

تربیت طلاب و دانشجو

ایشان در طول حیات علمی خود، همواره در پی تربیت علمی و عملی قشر طلاب و دانشجو بوده اند .کلاس های تدریس، برگزاری همایش های علمی مختلف در حوزه و دانشگاه از حیث علمی و برنامه هایی همچون دیدار۵۰۰۰ نفر از طلاب و دانشجویان استان با مقام معظم رهبری، از جمله فعالیت های استاد در راستای تربیت قشر جوان جامعه و خدمت به انقلاب اسلامی، می باشد.

درهمین راستا یکی بارزترین فعالیت علمی ایشان را می توان راه اندازی طرحی به نام “دوره تخصصی تربیت مجتهد” دانست. این پروژه علمی نتایج و ثمرات حائز اهمیتی را در پی داشت که از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد:

1. تربیت اساتید توانمند در سطوح عالی حوزه که موفق به اخذ حکم تدریس از سوی حوزه علمیه قم گردید.
2. برگزاری طرح اندیشه دینی که در پی آشنایی جوانان با مبانی عمیق مکتب اسلام، طلاب و دانشجویان و کادر فرهنگی مساجد را تحت پوشش قرار داد.
3. راه اندازی طرح ولایت بسیج دانشجویی، با همکاری بسیج استان،که موجب تعامل بین حوزه و دانشگاه و نشر مبانی و اصول مکتب اسلام گردید.
4. اجرای طرح ولایت بسیج خواهران که با تبیین جایگاه زن در اندیشه اسلامی، سهم بسزایی را در معرفی جهان بینی دینی ایفا کرد.

در سطح کشور
حوزه علمیه قم
آیت الله فرحانی از سال ۱۳۸۲ در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ( ره ) شهر قم به مدت ۵سال در مقطع کارشناسی و دکتری بر کرسی تدریس نشست. همچنین از همان زمان در مدرسه فقهی حضرت صاحب الأمر (عج) تدریس در سطوح عالی حوزه علمیه قم را آغاز کرد.

روش نوین ایشان در تدریس و تبیین مبانی علمی موجب شد که فایل صوتی بیش از یکهزار جلسه درسی استاد در بین طلاب علاقه مند نشر پیدا کند.

ایشان از همان ابتدای تدریس خود در قم، اهتمام خاصی به برگزاری جلسات مشاوره درسی داشتند و این امر به یکی از ویژگی های برجسته روش علمی ایشان تبدیل شده بود. در این جلسات مطالب و مباحث علمی به صورت ریشه ای و مبنایی مورد کنکاش قرار می گرفت و هدف از آن یادگیری روش و سلوک اجتهاد در علوم دینی بود. در پی این جلسات بیش از ده ها مقاله ی تخصصی تألیف و اساتید محققی به حوزه علمیه معرفی شد.

آیت الله فرحانی از سال ۸۵ تدریس درس خارج فقه و اصول را آغاز کردند و بحمدالله تا زمان حال نیز درس خارج فقه، فلسفه و اصول ایشان در سالن اجتماعات فیضیه و ومدرسه عالی دارالشفاء قم ادامه دارد.
 

خدمات مدیریتی و اجرایی

در سطح استان
اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی
وی از سال ۱۳۷۰ مسؤولیت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان را پذیرفت و بمدت ۵ سال خدمات ارزنده ای در عرصه فرهنگ اسلامی به استان ارائه کرد. عملکرد ایشان موجب شد در طول مدت مدیریت، سه بار به عنوان مدیر نمونه کشور مورد تقدیر قرار گیرد.
 
بخشی از خدمات ایشان در دوران تصدی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به شرح ذیل می باشد:
 
حوزه ادب، هنر و فرهنگ:
۱- احداث سالن های سینما و تئاتر در اهواز(تالار آفتاب)، شادگان،سوسنگرد، شوشتر،بهبهان،خرمشهر و باغملک
۲- برگزاری اولین جشنواره تئاتر مساجد و اولین جشنواره سینما و موسیقی دفاع مقدس
۳- برگزاری کنگره حماسه جهاد عشایر عرب علیه استعمار انگلیس و کنگره دائمی شعر لاله های سرخ شهدای هویزه
۴- طراحی و راه اندازی کانون های فرهنگی مساجد استان
۵- برگزاری اولین جشنواره فیلم اجتماعی ایران در اهواز
۶- برگزاری کنگره بزرگداشت علامه شیخ شوشتری (ره)
۷- مساعدت جهت برگزاری کنگره شیخ اعظم (ره)
۸- برگزاری همایش های متعدد جهت تجلیل از مفاخر شهر های مختلف استان مانند: هویزه و مسجدسلیمان و…
۹- برگزاری کنگره بزرگداشت علی بن مهزیار اهوازی

حوزه گردشگری و میراث فرهنگی:
۱- توسعه و معرفی نقاط سیاحتی جدید و ثبت آثار تاریخی
۲- حضور فعال در نمایشگاه های سیاحتی کشور و معرفی فرهنگ های اصیل و بومی استان و کسب مقام ممتاز کشوری در سه سال پیاپی

حوزه کتاب و نشر:
۱- توسعه کتابخانه های عمومی تا ظرفیت سه برابر و احداث کتابخانه های مهمی چون کوت عبدالله اهواز، شهید باهنر اهواز، مجتمع فرهنگی دزفول، مسجد سلیمان، شادگان و …
۲- راه اندازی اولین نمایشگاه استانی کتاب در سطح کشور
۳-اعطای مجوز و راه اندازی چند روزنامه محلی برای اولین بار در استان
۴- حمایت از ناشران بومی و اعطای وام جهت نشر کتاب
 

مدیریت حوزه علمیه استان خوزستان

آیت الله فرحانی از سال ۱۳۷۶ به مدت ۱۱سال بعنوان مسؤول دفتر نظارت و نمایندگی مرکز مدیریت حوزه علمیه قم در استان خوزستان منصوب شد و گامهای مؤثری در جهت رشد و پیشرفت حوزه های علمیه استان برداشت.

از جمله خدمات ایشان در این عرصه می توان به نقش موثر وی در سازماندهی دارالعلم آیت الله بهبهانی از نظر علمی و اداری، فعال سازی مدرسه امام زاده ابراهیم بهبهان، راه اندازی مجدد مدارس علمیه رامهرمز و دشت آزادگان، راه اندازی مدارس علمیه سفیران هدایت، اعزام اساتید و مدیران به شهرستانها ؛ برنامه ریزی جهت تثبیت سطوح عالی حوزه در استان، راه اندازی بخش تخصصی حوزه اشاره نمود.

در سطح کشور
مرکز مدیریت حوزه علمیه کشور
آیت الله فرحانی در سال ۱۳۸۷ با دعوت آیت الله مقتدایی مدیر وقت حوزه علمیه کشور، و با تأیید شورای عالی حوزه های علمیه کشوربه عنوان معاون امور حوزه های علمیه کشور و سپس در سال ۱۳۹۰ به عنوان معاون آموزش حوزه های علمیه کشور منصوب گردید.

در اردیبهشت سال ۱۳۹۱ با حکم شورای عالی حوزه های علمیه کشور، معاونت آموزش با معاونت امور حوزه ها ادغام و آیت الله فرحانی به عنوان مدیر این معاونت منصوب گردید و تا مهرماه ۱۳۹۵ مدیریت این معاونت را بر عهده داشت.

مدیریت جهادی، عزم استوار و اجرای دقیق برنامه های کلان کشور از ویژگی های بارز ایشان در مقام معاونت حوزه علمیه بود. به گونه ای که ایشان در دوران معاونتش، بیش از یکهزار سفر استانی داشته و مسائل و امور استان ها را از نزدیک پیگیری و حل وفصل نموده اند. از مهم ترین اقدامات وی می توان به تشکیل شورای سیاست گذاری حوزه های علمیه استانی اشاره کرد. این شورا که متشکل از علماء و بزرگان است، سیاست گذاری کلان و نظارت بر روند فعالیت های حوزه های علمیه هر استان دارد، حرکت عظیمی در جهت تقویت مدارس علمیه و استقلال بیشتر حوزه ها بوده است. تا جایی که آیت الله مقتدایی اقدام ایشان در تشکیل شورای سیاست گذاری استانی را “شبه معجزه” دانستند.

آیت الله فرحانی در این مدت در مقام ها و مناصب مختلف، در راستای ساماندهی و پیشرفت نظام حوزه های علمیه خدمت کرده اند که از جمله می توان به این موارد اشاره کرد:
- عضو شورای گسترش حوزه های علمیه کشور
- دبیر کمیته مدارس حوزه های علمیه کشور
- دبیر کمیته مراکز تخصصی
- دبیر کمیته آموزش
- معین آموزش حوزه های علمیه کشور
- عضو شورای مدارک
- مسئول کمیسیون آموزش شورای مطالبات رهبری و مراجع
- همچنین از اقدامات ایشان در مسند معاونت حوزه علمیه می توان به این موارد اشاره کرد:
- مجوز فعالیت ۱۹۰ حوزه علمیه در سطح کشور
مجوز توسعه ۱۶۰ حوزه علمیه در کشور
- تصویب و ترویج شورای تخصصی
- ساماندهی اساتید
- تصویب قانون جدید ساماندهی اساتید از طریق شورای عای حوزه های علمیه کشور
 
سازمان سپاه پاسداران و سازمان بسیج کشور
مرکز تولید اندیشه و پاسخگویی
سازمان بسیج مستضعفین در دی ماه ۱۳۹۰ با دعوت برخی از علمای برجسته و انقلابی حوزه علمیه، مرکز تولید اندیشه و پاسخ گویی را تأسیس کرد، تا به عنوان نهادی عالی و تأثیر گذار در رأس شجره طیبه صالحین، وظیفه سرپرستی و هدایت کلان این شبکه ی عظیم را عهده دار گردد. ریاست این مرکز با حکم سردار نقدی رییس سازمان بسیج، به آیت الله فرحانی واگذار گردید.

ایشان به مدت سه سال به عنوان رییس این مرکز، فعالیتهای مختلفی را انجام دادند که بخشی از آنها به شرح ذیل می باشد:
- تشکیل هیئت های پنج گانه در مرکز تولید اندیشه شامل :هیئت مذهبی، معرفتی، بصیرتی، خواهران و اهل سنت
- تشکیل معاونت علمی پژوهشی در مرکز به منظور تدوین متون و محتوای لازم جهت ارکان حلقه های صالحین
- تشکیل معاونت پاسخگویی به سوالات و شبهات و راه اندازی سامانه و سایت پاسخگویی
- پاسخگویی به حدود ۱۵۰۰۰ سؤال در زمینه موضوعات معرفتی، تربیتی، بصیرتی و مهارتی و همچنین سایر سؤالاتی که در سامانه مرکز دریافت گردیده اند.
- تهیه و تدوین ۳۰ کتاب و جزوه آموزشی جهت سرگروه های حلقه های صالحین
- شرکت و سخنرانی درهمایش های اساتید، سرمربیان و مربیان در مشهد مقدس و قم مقدسه

شورای محتوایی صالحین
در آذر ماه ۱۳۹۲ با هدف تحقق بخشیدن به اهداف و مأموریت های محوله، شورای محتوایی صالحین تأسیس گردید و سرلشگر جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی حکمی ریاست این شورا را به آیت الله فرحانی واگذار نمود که هم اکنون نیز ریاست و اداره این شورا بر عهده ایشان می باشد.از جمله فعالیت های این شورا عبارتند از:
- تشکیل کمیته های تخصصی اساتید معرفتی، تربیتی، بصیرتی و اهل سنت
- برنامه ریزی و شرکت فعال در همایش های اساتید مشهد
- بررسی وضعیت عملکرد اساتید شجره طیبه صالحین در سراسر کشور
- تهیه شیوه نامه ی انتخاب و عملکرد اساتید استان ها و اقشار صالحین

آیت الله فرحانی هم اکنون علاوه بر ریاست شورای محتوایی صالحین، استاد قشر طلاب، روحانیون و دانشجویان کشور در شجره طیبه صالحین می باشند.

شایان ذکر است که ایشان در اسفند ماه ۱۳۹۴ از طرف مردم خوزستان به عنوان نماینده مردم این استان در مجلس خبرگان رهبری انتخاب شدند و ایشان نیز با هدف خدمت به انقلاب اسلامی و زمینه سازی برای ظهور حضرت ولی عصر (عج) از هیچ تلاشی دریغ نکرده و همواره در پی پیشبرد اهداف مقدس اسلام وانقلاب اسلامی بوده اند. از طرف دیگر در تمام این دوران لحظه ای از رسالت علمی خود غافل نشده و همانگونه که اشاره شد همواره کرسی تدریس ایشان در مقاطع مختلف برقرار بوده و با نشر و تبیین معارف حقه اسلام به تربیت سربازان حضرت ولی عصر (عج) مشغول بوده اند.
 

مسؤولیت‌ها و سوابق اجرایی: 

- رئیس مرکز تولید اندیشه و پاسخگویی شجره طیبه صالحین
- مدیر حوزه های علمیه استان خوزستان
- مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان
- مسؤول دفتر نظارت و نمایندگی مرکز مدیریت حوزه علمیه قم در استان خوزستان
- مسؤول نهاد رهبری در دانشگاههای چمران و علوم پزشکی اهواز
- معاون آموزش و امور استانهای حوزه های علمیه کشور
- عضو مجلس خبرگان رهبری (دوره پنجم)

منابع:
1. سایت آیت ‌اللّه عبدالکریم فرحانی
​​​​​​​2. دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری